Pandemia i prawo

W artykule przedstawiam odpowiedzi na najczęstsze zapytania dotyczące ograniczeń w funkcjonowaniu przedsiębiorców podczas stanu epidemii COVID-19.

Artykuł aktualizowany – ostatnie pytanie i odpowiedź 2.04.2021 r.

Lista pytań:

  1. proszę o wskazanie wyroków na które mogą powoływać się przedsiębiorcy prowadzący działalność pomimo nałożonych ograniczeń wskazanych w § 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii,
  2. czy goście spożywający posiłki w lokalu otwartym pomimo zakazu są zobowiązani nosić maseczki cały czas? Czy jest możliwe “legalne” zdjęcie maseczki na czas posiłku?
  3. czy wprowadzając tzw. locdown podczas trzeciej fali nadal istnieją wątpliwości co do skuteczności przepisów ograniczających działalność gospodarczą?

1. proszę o wskazanie wyroków na które mogą powoływać się przedsiębiorcy prowadzący działalność pomimo nałożonych ograniczeń wskazanych w § 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii,

(stan prawny odpowiedzi 1.02.2021 r.) Bardzo popularnym w ostatnim czasie wyrokiem, który kompleksowo opisuje problematykę, jest orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27.10.2020 r., sygn. akt II SA/Op 219/20: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C73366F87D
Zaznaczyć należy jednak, że wyrok ten jest nieprawomocny, co oznacza, że przysługuje co do niego środek odwoławczy.
Popularność wyroku wynika z faktu, że jest to obecnie jedyny wyrok z tak obszernym i kompleksowym uzasadnieniem.

Warto zwrócić uwagę także na wpis znajdujący się na stronie internetowej Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w którym zestawiono wyroki wydane przez Sąd w przedmiocie ograniczeń związanych z pandemią Covid-19: https://bip.warszawa.wsa.gov.pl/1052/informacja-w-sprawach-dotyczacych-kar-nalozonych-przez-organy-inspekcji-sanitarnych.html
niestety wskazane tam wyroki nie posiadają jeszcze pisemnych uzasadnień, lecz jasno wskazują na kierunek orzeczniczy przyjęty przez sądy administracyjne I instancji.

2 luty 2021 r.
W dniu 2 lutego 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 2 sprawy, w których orzekł w sposób następujący:
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości 
VII SA/Wa 1331/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny
VII SA/Wa 1761/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)

28 stycznia 2021 r.
W dniu 28 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 4 sprawy, w których orzekł w sposób następujący:
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości 
VII SA/Wa 1332/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł)
VII SA/Wa 1471/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1515/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (5.000 zł)
VII SA/WA 1733/20
wymierzenie kary pieniężnej za nieprzestrzeganie zakazu organizowania zgromadzeń ludności (30.000 zł)

27 stycznia 2021 r.
W sprawie o sygn. akt VIII SA/Wa 767/20 dotyczącej wymierzenia kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł) Sąd wyrokiem z 27 stycznia 2021 r. oddalił skargę.

26 stycznia 2021 r.
W dniu 26 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 2 sprawy, w których orzekł w sposób następujący:
uchylił decyzję organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne
VII SA/Wa 1639/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (15.000 zł)
 
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne
VII SA/Wa 1479/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (5.000 zł)

22 stycznia 2021 r.
W dniu 22 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 2 sprawy, w których orzekł w sposób następujący:
uchylił decyzję organu I i II instancji
VII SA/Wa 1337/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (20.000 zł)
 
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne
VII SA/Wa 1338/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania

21 stycznia 2021 r.
W dniu 21 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 5 spraw, w których orzekł w sposób następujący:
uchylił decyzję organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne
VII SA/Wa 1188/20
nakaz poddania się obowiązkowej kwarantannie
VII SA/Wa 1189/20
nakaz poddania się obowiązkowej kwarantannie
VII SA/Wa 1190/20
nakaz poddania się obowiązkowej kwarantannie
VII SA/Wa 1191/20
nakaz poddania się obowiązkowej kwarantannie
 
uchylił decyzję organu I i II instancji
VIII SA/Wa 492/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł)

20 stycznia 2021 r.
W sprawie o sygn. akt VII SA/Wa 1652/20 dotyczącej wymierzenia kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł) Sąd postanowieniem z 20 stycznia 2021 r. odrzucił skargę.

14 stycznia 2021 r.
W dniu 14 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 6 spraw, w których orzekł w sposób następujący:
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości 
VII SA/Wa 1566/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zakrywania ust i nosa (5.000 zł)
VII SA/Wa 1625/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (30.000 zł)
 
uchylił decyzję organu I i II instancji
VII SA/Wa 1386/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (20.000 zł)
VII SA/Wa 1392/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł)
VII SA/Wa 1693/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1877/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (10.000 zł)

13 stycznia 2021 r.
W dniu 13 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 8 spraw, w których orzekł w sposób następujący:
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości 
VII SA/Wa 1398/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (15.000 zł)
VII SA/Wa 1424/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1506/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zakrywania ust i nosa (5.000 zł)
VII SA/WA 1543/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zakrywania ust i nosa (5.000 zł)
VII SA/Wa 1624/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (30.000 zł)
VII SA/Wa 1635/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1671/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zakrywania ust i nosa (5.000 zł)
VII SA/Wa 1917/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)

12 stycznia 2021 r.
W dniu 12 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznał 6 spraw, w których orzekł w sposób następujący:
stwierdził nieważność decyzji organu I i II instancji oraz umorzył postępowanie administracyjne w całości
VII SA/Wa 1434/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1524/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
VII SA/Wa 1545/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku zakrywania ust i nosa (5.000 zł)
VII SA/Wa 1614/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie zakazu przemieszczania (10.000 zł)
 
uchylił decyzję organu I i II instancji
VII SA/Wa 1597/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (5.000 zł)
VII SA/Wa 1662/20
wymierzenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny (20.000 zł)

Jak widać nie są to pojedyncze przypadki, lecz reprezentatywna grupa orzeczeń.

2. czy goście spożywający posiłki w lokalu otwartym pomimo zakazu są zobowiązani nosić maseczki cały czas? Czy jest możliwe “legalne” zdjęcie maseczki na czas posiłku?

(stan prawny odpowiedzi 2.02.2021 r.)Tak, zdjęcie maseczki jest dozwolone i przewidziane przez ustawodawcę.

Zgodnie z § 27 ust. 5 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii:

Odkrycie ust i nosa jest możliwe w przypadku:

[…]

3) spożywania posiłków lub napojów w zakładach pracy lub budynkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c i d, oraz po zajęciu miejsca siedzącego w pociągu objętym obowiązkową rezerwacją miejsc, w tym posiłków i napojów wydawanych na pokładzie pociągu.

Budynkami, o których mowa w § 27 ust. 1 pkt 2 lit. c i d Rozporządzenia są:

c) w zakładach pracy, […],

d) w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby: administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny,

3. czy wprowadzając tzw. lockdown podczas trzeciej fali nadal istnieją wątpliwości co do skuteczności przepisów ograniczających działalność gospodarczą?

(stan prawny odpowiedzi 2.04.2021 r.) Ustawodawca, wprowadzając nowe ograniczenia przed Wielkanocy w roku 2021, polegające m.in. na ponownym ograniczeniu wykonywania działalności gospodarczej fryzjerów, kosmetyczek czy handlowców, powielił dotychczasowe rozwiązania. Czasowy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wskazany jest bezpośrednio w rozporządzeniu. Tym samym wątpliwości co do konstytucyjności wprowadzonych ograniczeń są aktualne i nadal można odwoływać się do wcześniejszych orzeczeń sądów. Zmiana nastąpiła jedynie w zakresie poprawienia umocowania prawnego konieczności noszenia maseczek.